We współczesnym społeczeństwie samotność jest postrzegana wyłącznie z negatywnego punktu widzenia, jako coś, czego należy się bać i niepokoić. Właściwie to nie tak. Samotność też jest pozytywna, chwila osobistego rozwoju, czasem wręcz realna potrzeba oderwania się od reszty świata. To nie przypadek, że przez lata pisarze, myśliciele, aktorzy i muzycy wychwalali ten rodzaj wyobcowania. Jak Pier Paolo Pasolini, który stwierdził, że „trzeba być bardzo silnym, aby kochać samotność”.
Pozytywna samotność, co to jest?
Od łacińskiego „sollus”, całości, czyli samowystarczalności, za terminem samotność nastąpiła rzeczywista ewolucja znaczeń i intencji.O ile w minionych stuleciach „samotność” była synonimem błogości, osoby tak kompletnej, że aż samowystarczalnej, bo samozrealizowanej, co było dogmatem obecnym w wielu filozofiach, to na przestrzeni wieków samotność nabrała negatywnych konotacji. Jak dzisiejszy dzień, który często kojarzy się z ideą porzucenia i dosłownym poczuciem osamotnienia.
Ale tak nie jest: «Istnieje samotność pozytywna, zwana przez niektórych samotnością „produktywną”, kiedy chwile, w których jesteśmy sami, są okazją do refleksji, zadbania o siebie zarówno fizycznie, jak i psychicznie , ładować. Innymi słowy, możesz spędzić czas sam, bez poczucia osamotnienia, ciesząc się własnym towarzystwem” – wyjaśnia dr Karolina Traverso, psychoterapeutka i ekspertka od uważności.
W tym sensie samotność jest ważnym momentem w życiu człowieka, momentem rozwoju samego siebie i budowania trwałych relacji ze światem zewnętrznym.Jak powiedział brazylijski poeta i pisarz Màrio Quintana: „Sekretem nie jest dbanie o motyle, ale dbanie o ogród, aby motyle przychodziły do ciebie”.
Pozytywna samotność, różnica z negatywną
Z drugiej strony angielska pisarka Emily Dickinson, która prowadziła życie nieco na emeryturze, wielokrotnie deklarowała: „Być może byłabym bardziej samotna bez mojej samotności”, mówiąc właśnie o samotności pozytywnej. Jest to w istocie warunek wybrany, a nie bezwzględnie narzucony: «Z tego powodu nie niesie ze sobą poczucia odłączenia od innych, opuszczenia czy marginalizacji. I to samotność karmi człowieka i jego relacje, bo to właśnie umiejętność dobrego samopoczucia w swoim towarzystwie jest niezbędna do dobrego zarządzania emocjami i nie przeciążania relacji oczekiwaniami ratunkowymi” – wyjaśnia ekspertka.
Wyjaśnienia, które znajdują również poparcie u Giorgio Gabera, który zwykł mawiać „Samotność to nie szaleństwo, trzeba dobrze czuć się w towarzystwie” oraz Schopenhauera, który stwierdził: „Kto nie kocha samotności, nie kocha też wolności, bo tylko wtedy, gdy jesteś sam, czy jesteś wolny”.
Pozytywna samotność jest zatem życiodajną przestrzenią. Odkładając na bok niezdrowe wyobrażenie o smutnej i przygnębiającej samotności, jak wyjaśnia ekspert, samotność jest pozytywna, gdy się opłaca, kiedy człowiek czuje się ze sobą tak dobrze, że staje się to przywilejem, kiedy oddaje się swoim pasjom i pielęgnuje naprawdę ja. Bardzo trafnym podsumowaniem jest maksyma Alessandro Morandottiego, dziennikarza i korespondenta Corriere della Sera, który powiedział: „Samotność cierpi, wybór zadowala”.
Ale czy możesz nauczyć się czuć dobrze na własną rękę?
«Zdecydowanie tak. Na szczęście pozytywna samotność to umiejętność, której wszyscy możemy się nauczyć i którą możemy kultywować. Wystarczy trenować, przyzwyczajając się do wybierania momentów, w których możesz poświęcić uwagę sobie i ulubionej aktywności. Widząc samotność w ten sposób, niektórzy ludzie mogą nawet stwierdzić, że już jej doświadczają, ale nigdy jej nie zauważyli” – kontynuuje dr Traverso.
A jeśli trudno jest być samemu, na przykład „trening? „Wraz z psychoterapią uważność jest w tym sensie panaceum, ponieważ uczy nas przyjaźnić się ze sobą nawet wtedy, gdy nie spełniamy naszych oczekiwań lub chcielibyśmy uciec od tego, co czujemy, bo boimy się, że może nas to przytłoczyć. Dlatego jeśli trudno jest być samemu, lepiej się tego nauczyć. Nie oznacza to poddania się kwarantannie w odniesieniu do życia uczuciowego lub przyjaźni, ale uznania, że musisz wykonać pracę, aby zadbać o swoje delikatne części, aby nie szkodziły nam i innym”.
Cytaty o pozytywnej samotności i jej zaletach
Im bardziej zostawiają mnie w spokoju, tym jaśniej lśnię –Alda Merini
Samotność jest jak szkło powiększające: jeśli jesteś sam i masz się dobrze, to jest dobrze, jeśli jesteś sam i jesteś chory, jesteś okropny – Giacomo Leopardi
Samotność jest dla ducha tym, czym pokarm dla ciała – Lucio Anneo Seneca
Nie ma sensu szukać kogoś, kto cię dopełnia, nikt nikogo nie dopełnia, musisz być kompletny sam, aby być szczęśliwym -Eric Fromm
Kiedyś myślałam, że najgorszą rzeczą, jaka może się wydarzyć w życiu, jest samotność, ale tak nie jest. Najgorsze jest skończyć z ludźmi, którzy sprawiają, że czujesz się samotny -Robin Williams
Śpiewaj i tańcz razem i bądź szczęśliwy, ale niech każdy z was będzie też sam, jak struny lutni są same, choć wibrują do tej samej muzyki –Khalil Gibran
Samotność rodzi w nas oryginał –Thomas Mann
Samotność to nie samotność, samotność to niemożność dotrzymania komuś lub czemuś w nas towarzystwa, samotność to nie drzewo pośrodku równiny, gdzie jest tylko on, to odległość między głębokim sokiem i kora, między liściem a korzeniem –José Saramago
