Co roku w samych Włoszech notuje się ponad pięć tysięcy nowych diagnoz raka jajnika, niezwykle agresywnego nowotworu, o którym wiele kobiet wciąż wie zbyt mało. Jej objawy, niejasne i niespecyficzne, w rzeczywistości często mylone są z zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi, w związku z czym choroba jest diagnozowana już w zaawansowanym stadium, kiedy jej pokonanie jest znacznie trudniejsze. Znajomość tego guza, którego Światowy Dzień obchodzony jest 8 maja, jest zatem pierwszym krokiem do szybkiego i skutecznego zwalczania go.
Ile jest rodzajów raka jajnika?
Rak jajnika powstaje w wyniku niekontrolowanej proliferacji komórek tworzących tkanki jajników.W większości przypadków rak rozwija się z komórek tworzących nabłonek pokrywający zewnętrzną powierzchnię jajników, ale może również pochodzić z komórek rozrodczych (tych, które dają początek komórkom jajowym) i komórek zrębu (tych, które produkują i uwalniają żeńskie hormony).
Kto jest najbardziej zagrożony?
Wiek jest jednym z głównych czynników ryzyka zachorowania na raka jajnika: większość zachorowań notuje się faktycznie u kobiet po 50. roku życia. Innymi istotnymi czynnikami ryzyka są nadwaga, długość okresu owulacyjnego oraz brak potomstwa. W przypadku posiadania wielu dzieci karmienie piersią i długotrwałe stosowanie pigułek antykoncepcyjnych wydaje się mieć działanie ochronne.
Na jakie objawy należy uważać?
Początkowo rak jajnika często przebiega bezobjawowo lub objawia się trudnymi do zidentyfikowania objawami, co utrudnia wczesną diagnostykę, która jest niezbędna do skutecznego leczenia choroby.Objawy stają się bardziej widoczne w miarę postępu choroby, a główne z nich to:
- utrzymujący się obrzęk brzucha
- muszę często oddawać mocz
- uporczywy ból miednicy i brzucha
- utrata apetytu
- uczucie sytości nawet po lekkim posiłku i mdłości
- krwawienie z pochwy
- zmiany w rytmie wypróżnień
Czy rak jajnika może być dziedziczny?
Istnieje genetyczna predyspozycja do rozwoju raka jajnika, a najbardziej poznaną i zbadaną dotychczas mutacją jest ta, która wpływa na geny BRCA1 i BRCA2. Oznacza to, że osoby z tymi mutacjami są bardziej narażone na jej rozwój niż osoby bez mutacji. Wiedza o tym, czy rak jajnika ma tę charakterystyczną cechę genetyczną, jest dziś niezbędna zarówno w profilaktyce, ponieważ pozwala zdrowym kobietom przyjąć strategie zmniejszania ryzyka, jak i w leczeniu, ponieważ umożliwia wybór i stosowanie bardziej ukierunkowanych terapii lekowych.
Czy są jakieś wiarygodne testy przesiewowe?
W przeszłości dawkowanie CA-125 było proponowane jako test przesiewowy w kierunku raka jajnika. CA-125 to białko wytwarzane przez komórki macicy, szyjki macicy i jajowodów. Należy do kategorii „markerów nowotworowych”, gdyż jego stężenie wzrasta w obecności raka jajnika. Jednak CA-125 jest markerem nieswoistym, ponieważ na jego poziom wpływa wiele czynników, takich jak endometrioza, ciąża, obecność zespołu policystycznych jajników. Program badań przesiewowych w populacji zdrowej oparty na obecności CA-125 we krwi byłby zatem niewiarygodny, a obecnie dawkowanie tego markera służy jedynie do weryfikacji skuteczności terapii stosowanych w raku jajnika i do monitorowania ewentualnego powrotu do zdrowia choroba.
Jakie metody leczenia są obecnie dostępne w leczeniu raka jajnika?
Chirurgiczne usunięcie guza to pierwszy krok w leczeniu raka jajnika. Po operacji zwykle podaje się chemioterapię, która może być również stosowana przed operacją w celu zmniejszenia masy do usunięcia.
Chemioterapia, która jeszcze kilka lat temu była jedyną opcją leczenia kobiet z rakiem jajnika, dziś jest również wspomagana lekami o działaniu molekularnym, stosowanymi zarówno w pierwszej linii leczenia, jak iw przypadku nawrotu. Wśród tych terapii celowanych są przeciwciała monoklonalne bevacizumab, które zakłócają tworzenie się nowych naczyń krwionośnych w guzie, oraz inhibitory PARP, które okazały się bardzo skuteczne jako terapia podtrzymująca zarówno w guzach z mutacją BRCA1, jak i BRCA2.
