Jeśli przed pandemią jeden na czterech Włochów już uciekał się do stosowania środków psychofarmaceutycznych w celu przezwyciężenia dyskomfortu, teraz rozpowszechnienie zwiększyło się, podobnie jak dostęp do specjalistycznych placówek. Zmniejszyło się piętno wobec osób z kruchością psychiczną, wręcz coraz częściej korzysta się ze wsparcia terapeutycznego lub farmakologicznego w przeciwdziałaniu zaburzeniom lękowym czy depresji. W szczególności, gdy utrudniają wykonywanie obowiązków zawodowych lub relacje społeczne.
Jak zmieniła nas pandemia?
Dwa lata ograniczeń i dwa lata egzystencjalnej zmiany.Psychologiczny dramat pandemii jest widoczny dla wszystkich i dotyka młodsze pokolenia, notorycznie bardziej potrzebujące kontaktu, ze znacznym wzrostem zatruć etylem i prób samobójczych. Nawet dorośli cierpią w tej chwili, zwłaszcza z powodu niepewności ekonomicznej, czynnika ryzyka wzrostu patologii psychiatrycznych.
Lęk i ataki paniki: jakie objawy?
Napad lęku ma precyzyjny zestaw somatyczny: „Pacjent zarzuca tachykardię, pocenie się, zawroty głowy, ciężar w klatce piersiowej, uczucie ucisku w gardle” – mówi Claudio Di Lello, psychiatra ze Szpitala San Carlo w Milan i psychoanalityk Włoskiego Towarzystwa Psychoanalitycznego – „również przejawia stan ogólnego zaniepokojenia”. Atak paniki jest podobny i związany z ostrym lękiem przed śmiercią: „Bardzo często początek tych dwóch stanów mylony jest z zawałem serca” – tłumaczy – „chorzy trafiają na pogotowie, ale serce jest zdrowe”.Niektórzy ludzie mają tylko jeden atak paniki w życiu, inni często lub codziennie: „W pierwszym przypadku wystarczające są leki przeciwlękowe w razie potrzeby” – mówi psychiatra – „w drugim nawet antydepresanty, aby poprawić jakość życia”.
Zaburzenia snu: co je powoduje?
Błędnie uważa się, że krótki sen generuje stany lękowe: „Jest dokładnie odwrotnie” – stwierdza ekspert – „oznacza to, że występuje problem typu lękowego lub depresyjnego, który modyfikuje fizjologiczny rytm snu”. W takich przypadkach przepisywane są głównie leki przeciwlękowe lub nasenne, które poprawiają odpoczynek ze względu na szybkość działania i czas trwania: „Stosowanie więcej niż potrzeba” – podkreśla – „może spowolnić, odebrać koncentrację, osłabić refleks. Zawsze przed zmianą dawki należy skonsultować się ze specjalistą”.
Depresja: co się dzieje?
Objawia się bezsennością, ogólnym osłabieniem, smutkiem z płaczem lub bez.„Stan ten powoduje również znaczną utratę funkcji poznawczych” – mówi Di Lello – „na przykład spadek uwagi i pamięci w pracy”. Jedna trzecia pacjentów wykazuje też napady złości czy rozdrażnienia: „Lekarze na ogół nie przepisują w takich przypadkach antydepresantów” – wyjaśnia – „ale są one niezbędne dla poprawy nastroju i opanowania napadów złości”. W każdym razie bezsenność to ważny dzwonek alarmowy: „Depresja sama się nie zmniejsza” – potwierdza – „jeśli już, to się pogarsza”.
Psychodleki: Anksjolityki
Powszechnie znane jako środki uspokajające, należą do rodziny benzodiazepin. Zaletą tych leków jest szybkość działania: „W ciągu pół godziny krople lub tabletki dają efekt odprężający” – deklaruje – „jednak ważne jest, aby brać je pod okiem fachowca, bo mogą generować uzależnienie” . Nie oznacza to, że są niebezpieczne, tylko że przerwanie np. leczenia musi być programowane stopniowo: „Każda forma nadużyć” – precyzuje – „wzmaga uzależnienie”.
Psychofarmaceutyki: leki przeciwdepresyjne
Są skuteczne nie tylko w leczeniu depresji, ale także stanów lękowych. Najczęściej stosowane należą do rodziny serotoninergicznych (SSRI), z których najbardziej znany jest Prozac. „Nie uzależniają” – wyjaśnia – „są bardzo dobrze tolerowane, mogą pomóc w odstawieniu lub zmniejszeniu działania leków przeciwlękowych”. Jednak pacjenci często przerywają leczenie przedwcześnie, co wymaga 20-30 dni, aby zacząć działać. "Cztery osoby na pięć wykazują poprawę, piątą można leczyć technikami wspomagającymi" - mówi ekspert - "reakcja na leki jest zawsze subiektywna" .
Jak długo możesz ich używać?
Stosowane obecnie antydepresanty weszły na rynek w latach 90.: „20% Amerykanów, którzy stosują je od ponad 10 lat” – wyjaśnia – „nie zauważyło znaczących skutków ubocznych”. Terapia lekowa nie jest jednak skazana na wieczność: „Może pomóc w fazie przejściowej, jaką jest pandemia, którą przeżywamy” – deklaruje – „w żadnym wypadku leczenie, poza szczególnymi przypadkami, nie powinno przekraczać dwóch lat do być przydatnym" .Trzeba pamiętać, że odstawienie leków przeciwlękowych przed tym czasem naraża pacjentów na nawrót choroby, a przedłużanie ich nie przynosi dalszych korzyści: "Często też pacjent rozpoczyna psychoterapeutyczną podróż" - mówi - "i rozwiązuje problemy, które są przyczyną jego zaburzeń ".
Czy można ich używać razem?
Leki przeciwlękowe i przeciwdepresyjne mogą, aw niektórych przypadkach muszą być podawane razem. "Dzieje się tak zwłaszcza przy silnych zaburzeniach lękowych" - tłumaczy - "co najmniej przez pierwszy miesiąc" . Połączenie nigdy nie jest niebezpieczne, ale zawsze konieczne jest, aby specjalista nadzorował dawkowanie i wszelkie zmiany terapeutyczne: „Uważaj na nadużywanie antydepresantów” – konkluduje – „w dużych ilościach mogą powodować problemy z arytmią”.
